Historia

Sposób życia zakonników, nazywanych dzisiaj franciszkanami, swój początek bierze od  św. Franciszka z Asyżu (1182-1226), nawróconego syna bogatego kupca z Umbrii. Zgodnie z pierwszym zdaniem pozostawionej przez niego Reguły życie Braci Mniejszych polega „na zachowywaniu świętej Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa przez życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości”.

Św. Franciszek dał początek trzem zakonom. Są to:

• Pierwszy zakon – mężczyźni, którzy chcą żyć Ewangelią poprzez realizację ślubów zakonnych: ubóstwa, posłuszeństwa i czystości według wzoru zostawionego przez Serafickiego Ojca.
• Drugi Zakon – siostry klaryski.
• Trzeci Zakon – franciszkanie świeccy. Są to mężczyźni i kobiety, którzy żyjąc w świecie (często w związkach małżeńskich) chcą naśladować św. Franciszka i jego ideały.

Z biegiem czasu po śmierci Świętego Patriarchy (1226) wśród braci z Pierwszego Zakonu wyodrębniły się różne grupy, stawiające sobie za cel odmienne ideały, które nie zawsze dawały się ze sobą pogodzić. Część braci stawiała sobie za cel jak najlepsze przygotowanie do służby Kościołowi, poprzez wykształcenie, świadectwo życia, głoszenie kazań, pracę naukową, obecność w dużych skupiskach ludzkich i wszędzie tam, gdzie uznano to za konieczne. Taki styl życia wymagał gromadzenia się w konwentach, czyli dużych klasztorach i prowadzenia regularnego życia wspólnotowego. Inni bracia pragnęli naśladować ukryte życie świętego Franciszka, wybierając pustelnie, ciszę, ukrycie, poświęcenie modlitwie, kontemplacji i przeżywaniu prostoty życia braterskiego. W ten sposób z czasem w Pierwszym Zakonie św. Franciszka wyodrębniły się trzy główne rodziny, które istnieją do czasów obecnych. Są to:

• Bracia Mniejsi Konwentualni (w Polsce zazwyczaj znani jako Franciszkanie; noszą habity koloru czarnego lub szarego),
• Bracia Mniejsi (w Polsce zwani często Bernardynami i Reformatami; chodzą w brązowych habitach)
• oraz Bracia Mniejsi Kapucyni (używają brązowych habitów z długimi kapturami; zazwyczaj mają też brody).

W ciągu swojej ponad 800-letniej historii Zakon wydał wielu świętych i błogosławionych, a także pięciu papieży: Mikołaja IV (1288-1292), Aleksandra V (1409-1410), Sykstusa IV (1471-1484), Sykstusa V (1585-1590) i Klemensa XIV (1769-1774).

W Polsce zakon franciszkański jest obecny od roku 1236.