Historia

Założycielem zakonów franciszkańskich jest św. Franciszek z Asyżu (1182-1226). Był on synem bogatego kupca.

Jako młodzieniec prowadził życie beztroskie. Marzył o rycerskiej sławie, chętnie więc wziął udział w 1202 roku w bitwie Asyżan z mieszkańcami sąsiedniego miasta Perugi, co skończyło się dla niego krótką niewolą.

Wróciwszy chory do domu, przeżył wielki przełom duchowy. Zerwał z tym wszystkim, co dotychczas było treścią jego życia, oddając się całkowicie Bogu. Usłyszawszy polecenie Chrystusa ukrzyżowanego: “Franciszku, idź odbuduj mój kościół, gdyż popada w ruinę!”, odrestaurował własnymi rękami kilka zniszczonych kościołów w okolicy Asyżu. Pozbywając się wszystkiego, co posiadał, nawet własnego ubrania, które oddał swemu ojcu, żył odtąd jak pustelnik.

W 1208 roku w położonym koło Asyżu kościółku Matki Bożej Anielskiej, zwanym Porcjunkulą, uświadomił sobie, iż Bóg wzywa go do duchowej odnowy Kościoła. Środkiem do tego ma być ewangeliczne życie w ubóstwie i apostolstwo, na wzór Chrystusa i Apostołów.

Odtąd odziany w zgrzebny habit, przepasany sznurem, zaczął głosić słowo Boże. Nie zaniedbywał przy tym posługi miłosierdzia względem chorych, najbardziej wówczas cierpiących i opuszczonych, mianowicie trędowatych.

Dotychczas był sam, często niezrozumiany i wyśmiewany, teraz jednak zaczęli się do niego przyłączać coraz liczniejsi naśladowcy, a także naśladowczynie. W ten sposób stał się założycielem trzech zakonów: braci mniejszych (1209), sióstr klarysek (1211) i tercjarzy (1221). Św. Franciszek nie przyjął święceń kapłańskich, a jedynie diakonat. W skład wspólnoty jego naśladowców wchodzili zarówno kapłani, jak i świeccy.

Apostołował we Włoszech i poza ich granicami. W 1219 roku udał się do Egiptu, gdzie wojska chrześcijańskie walczyły z muzułmanami o Ziemię Świętą. Franciszek kierując się nauką Ewangelii i pragnąc nawracać nie mieczem, ale słowem i przykładem, chciał odwieść krzyżowców od przelewu krwi, lecz nie posłuchano go. Po przegranej przez chrześcijan bitwie pod Damiettą otrzymał pozwolenie na udanie się do obozu przeciwnika, gdzie został przyjęty przez sułtana z szacunkiem jako Mąż Boży.

Pragnąc ożywić w ludziach miłość do Chrystusa, w noc Bożego Narodzenia 1223 urządził w Greccio pierwszy żłóbek.

W połowie września 1224 roku modląc się na górze Alwernii, otrzymał stygmaty, czyli rany Męki Chrystusowej.

Zmarł 3 października 1226 roku w Porcjunkuli. W dwa lata później został wyniesiony na ołtarze.

Św. Franciszek pozostawił po sobie kilkanaście różnych pism, a wśród nich Regułę dla zakonu braci mniejszych i słynną Pieśń Słoneczną. W 1980 roku Jan Paweł II ogłosił go patronem ekologów, zabiegających o ochronę naturalnego środowiska człowieka.

Św. Franciszek cieszy się wciąż powszechnym szacunkiem, sympatią i miłością, nie tylko wśród katolików, ale także ze strony chrześcijan innych wyznań, a nawet nie-chrześcijan.

Bez niego również i w dzisiejszym świecie byłoby mniej miłości, wiary i nadziei w miłosierdzie Stwórcy.

Św. Franciszek dał początek trzem zakonom.

Pierwszy zakon – to mężczyźni, którzy chcą żyć Ewangelią poprzez realizację ślubów zakonnych: ubóstwa, posłuszeństwa i czystości według wzoru zostawionego przez Serafickiego Ojca.

Dziś Pierwszy Zakon św. Franciszka to: Bracia Mniejsi Konwentualni (w Polsce zazwyczaj znani jako Franciszkanie; noszą habity koloru czarnego lub szarego), Bracia Mniejsi (w Polsce zwani często Bernardynami i Reformatami; chodzą w brązowych habitach) oraz Bracia Mniejsi Kapucyni (używają brązowych habitów z długimi kapturami; zazwyczaj mają też brody). Każda z tych wspólnot zakonnych ma pełne prawo, aby nazywać się zakonem franciszkańskim.

Drugi Zakon św. Franciszka – to siostry klaryski.

Trzeci Zakon – to franciszkanie świeccy. Są to mężczyźni i kobiety, którzy żyjąc w świecie (często w związkach małżeńskich) chcą naśladować Franciszka i jego ideały.

Już pierwsze zdania Reguły św. Franciszka z 1223 r. jasno określają rolę, jaką zakonnicy mają spełniać we wspólnocie Kościoła i jak mają żyć: Reguła i życie braci mniejszych polega na zachowywaniu świętej Ewangelii Pana naszego Jezusa Chrystusa przez życie w posłuszeństwie, bez własności i w czystości.

Zakon franciszkański ma charakter kontemplacyjno-czynny. Znaczy to, że wszystkie dzieła, które podejmowane są przez zakonników, muszą być poparte modlitwą i zjednoczeniem z Chrystusem. Ewangelia głoszona jest w oparciu o życie w braterskiej wspólnocie, w której zakonnicy dzielą wszystkie radości i problemy swego życia. Pośrodku tej rodziny stoi sam Chrystus Pan, który powołał wszystkich braci do pójścia za sobą i realizacji ideałów odkrytych przez św. Franciszka.

Z biegiem czasu, po śmierci Świętego Patriarchy (1226), wyłoniły się wśród braci różne grupy, stawiające sobie za cel różne ideały, nie zawsze zdolne do wzajemnego pogodzenia ze sobą. Część braci stawiała sobie za cel jak najlepsze przygotowanie do służby Kościołowi, poprzez wykształcenie, świadectwo życia, głoszenie kazań, pracę naukową, obecność w dużych skupiskach ludzkich i wszędzie tam, gdzie uznano to za konieczne. Taki styl życia wymagał gromadzenia się w konwentach, czyli dużych klasztorach i prowadzenia regularnego życia wspólnotowego. Inni bracia pragnęli w tym samym czasie naśladować ukryte życie świętego Franciszka, wybierając pustelnie, ciszę, ukrycie, poświęcenie modlitwie, kontemplacji i przeżywaniu prostoty życia braterskiego.

W Polsce nasz Zakon jest obecny już od 1236 roku. Przez wieki nieprzerwanej pracy w naszej Ojczyźnie, franciszkanie swoją działalnością i świadectwem życia ewangelicznego konsekwentnie realizują swój charyzmat wypowiadając modlitwę: Dobry Panie, uczyń z nas narzędzia Twojego pokoju…