Projekt Greccio 800

Przed nami trzyletnie obchody franciszkańskiego jubileuszu (2023–2026), który upamiętnia osiemsetlecie Reguły i pierwszych jasełek w Greccio (2023), stygmatów (2024), Pieśni stworzenia (2025) i śmierci Franciszka (2026). Mamy liczne zachęty do włączenia się w owe wydarzenia zarówno na poziomie międzynarodowym i międzyfranciszkańskim, jak i lokalnym. Co proponujemy jako animatorzy ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia?

1. Część wydarzeń to mocne przesłanie dla nas – realizujących powołanie franciszkańskie. Ale wiele z nich zawiera uniwersalne przesłanie chrześcijańskie. Warto zatem, aby w naszym przepowiadaniu i katechezie pokazać, że lata, w których żyjemy, są naznaczone pamięcią o ważnych etapach drogi życiowej św. Franciszka. Mamy bowiem cenną możliwość ożywienia i pobudzenia pamięci o ewangelicznym charyzmacie, który Duch Święty wzniecił w Kościele przez Biedaczynę z Asyżu. I charyzmat ten jest żywy do dziś, a nawet można powiedzieć, że pomaga Kościołowi odnaleźć się wobec ważnych wyzwań współczesności, jak kwestia ekologiczna, kryzys ekonomiczny czy dialog międzyreligijny.

Wydarzenie otworzy franciszkański rok jubileuszowy 800 lat reguły oraz zorganizowanych przez św. Franciszka pierwszego żłóbka i jasełek. Zwłaszcza historia z Greccio niesie olbrzymi potencjał pastoralny. Boże Narodzenie to okazja do wyjątkowych spotkań ludzi, którzy czekają na to cały rok. Niedawno uczestniczyłem w spotkaniu przedświątecznym zagranicznych studentów studiujących w Polsce. Niezwykle było słuchać polskich kolęd śpiewanych przed młodych z dwudziestu kilku krajów świata, a potem przeżyć ich interpretacje utworów świątecznych pochodzących z różnych kultur i języków. Przy okazji uświadomiłem sobie (i powiedziałem wszystkim zgromadzonym), że początkiem ludowej obrzędowości towarzyszącej świętowaniu Bożego Narodzenia było wydarzenie sprzed dokładnie 800 lat: inicjatywa św. Franciszka, aby w nocy 24 grudnia 1223 r. przygotować szopkę w Greccio w środkowych Włoszech. Dla wielu było to cenne odkrycie i pytaniom o szczegóły nie było końca.

2. Dla mnie w tym wszystkim niesamowite i genialne są dwie Franciszkowe innowacje: zaproszenie do franciszkańskiego Betlejem Eucharystii i zwierząt.

Rekonstruując wydarzenia tamtej nocy, św. Franciszek nad żłóbkiem zbudował również ołtarz, gdzie zaproszony kapłan sprawował Eucharystię. Sam jako diakon czytał Ewangelię i wygłosił poruszające kazanie o Jezusie i jego narodzinach w Betlejem. Krańcowo ubogi Francesco odtworzył ubóstwo tamtych narodzin, ale wskazał też duchowe bogactwo Jezusa, który przychodzi do nas w każdej Mszy Świętej. Betlejemski „dom chleba” łączy się z chlebem eucharystycznym, a żłób z ołtarzem, na którym „rodzi się” Ciało Chrystusa.

W interpretacji Franciszkowej łączą się też stare proroctwa mesjańskie z opisami Ewangelii i przy narodzinach Bożego Syna pojawiają się zwierzęta. One, które od początku ludzkości towarzyszyły człowiekowi w jego życiowej wędrówce, są również przy żłóbku Jezusa. To one, a nie ludzie, znalazły się najwcześniej u nowonarodzonego Dzieciątka (wcześniej niż pasterze czy mędrcy) i one potrafiły ujrzeć w Nim swego Pana, co nie udało się wielu ludziom. Intuicja tak genialna, że (choć nie mówią o tym Ewangelie) nie dziwimy się, widząc woła i osła w prawie każdej szopce.

3. W wielu naszych klasztorach mamy żywe szopki pełne różnych zwierząt i kolędowania. Czy nie udałoby się zrobić instrukcji realizacji takiego projektu? Ci, którzy mają już doświadczenie pomogliby innym chętnym wykonać go u siebie. I opisali, na co zwrócić uwagę, jakie wymagania formalne czy prawne spełnić (pamiętając np. o ustawie o ochronie zwierząt czy sanepidzie), ile osób zaangażować, jakie materiały przygotować itp.

A franciszkańskie jasełka? Kto ma gotowe teksty i scenariusz przedstawienia dla dzieci czy dorosłych? Może zechce się nim podzielić?

Podobnie pomysły na franciszkańską szopkę jubileuszową. Mamy uzdolnionych artystów, grafików, kościelnych budujących szopki w kościołach od lat. Czy mogą pokazać swoje pomysły, aby inni za rok w jubileusz mogli je wykorzystać?

A może ciekawy plakat, konkurs szkolny czy kampania medialna? Możliwości jest wiele…

Ze swej strony obiecujemy wsparcie i promocję. Spróbujemy przygotować logo naszego Projektu Greccio 800. I zapraszamy do braterskiego współdzielenia się i współpracy!

Niech Pan obdarzy was pokojem!

o. Stanisław Jaromi OFMConv